Πώς θα μπορούσε να μοιάζει ένας κόσμος χωρίς τις επιταγές του κέρδους;

 

Το θέμα του Καραβανιού είναι τα ερωτήματα – το καθήκον του Καραβανιού είναι να δώσει στους εκπροσώπους ολόκληρης της ανθρωπότητας την ευκαιρία να συζητήσουν αυτά τα ερωτήματα και, αν είναι δυνατόν, να βρουν απαντήσεις σε αυτά. Ο
χαρακτήρας των ερωτημάτων δεν είναι πώς μπορεί να βελτιωθεί κάτι μέσα στις υπάρχουσες συνθήκες, αλλά τι πρέπει να αλλάξει στις συνθήκες γενικά, ιδίως στις σχέσεις υλικής εξάρτησης των ανθρώπων μεταξύ τους:
Θα ήταν εφικτή η προμήθεια τροφίμων για όλους τους ανθρώπους του κόσμου, αν κανένας μέτοχος δεν κέρδιζε από αυτό; Θα κατασκευάζονταν νοσοκομεία, δρόμοι και σχολεία, αυτοκίνητα, αεροπλάνα και παιχνίδια, αν δεν υπήρχαν χρηματιστές που να κερδίζουν χρήματα από αυτά;  Πώς θα λειτουργούσαν οι τράπεζες αν δεν υπήρχαν πλέον τόκοι; Πώς θα άλλαζε η ιδιοκτησία αν δεν υπήρχε πια κληρονομιά;

  • Το νερό είναι το σημαντικότερο μέσο επιβίωσης. Μετά από τρεις ημέρες χωρίς νερό, κάθε άνθρωπος πεθαίνει. Οι υλικές προϋποθέσεις υπάρχουν ώστε κάθε άνθρωπος να έχει πόσιμο νερό. Ωστόσο, το 70% της ανθρωπότητας δεν έχει πρόσβαση σε πόσιμο νερό, γι’ αυτό και αμέτρητοι άνθρωποι, ιδίως παιδιά, πεθαίνουν καθημερινά από το βρώμικο νερό: Ποιος είναι ο λόγος γι’ αυτό; Θα μπορούσε αυτό να αλλάξει; Πώς θα μπορούσε να αλλάξει; Γιατί αυτό δεν είναι η πρώτη προτεραιότητα όλων των πολιτικών;
  • Πώς θα μπορούσε να διανεμηθεί πόσιμο νερό και στους 8 δισεκατομμύρια ανθρώπους;
  • Υπάρχει αρκετή τροφή, χώρος, γνώση, τεχνολογία στον κόσμο σήμερα για να θρέψει 8 δισεκατομμύρια ανθρώπους, αλλά ένα μ κλάσμα ανθρώπων κατέχει αφάνταστα πολλά, ενώ η συντριπτική πλειοψηφία των ανθρώπων σχεδόν τίποτα: Ποιος είναι ο λόγος; Είναι η “ανθρώπινη φύση”; Η απληστία των λίγων; Υπαρξιακοί φόβοι; Ακόμη και αν αυτά ήταν ίσως δικαιολογημένα στο παρελθόν, δεν έχουν γίνει προ πολλού περιττά;
  • Πώς μπορούμε να διασφαλίσουμε ότι 8 δισεκατομμύρια άνθρωποι έχουν αρκετή τροφή, μια στέγη πάνω από το κεφάλι τους και ότι όλοι οι άνθρωποι μπορούν να αναπτυχθούν ανάλογα με τα ταλέντα τους χωρίς να εκτίθενται σε καταπίεση;

*

  • Αλλάζοντας τη συνείδηση όλων των ανθρώπων, αυτές οι αντιφάσεις θα μπορούσαν να αλλάξουν εν μία νυκτί: Ποιος θα ήταν ο χαρακτήρας αυτής της άλλης συνείδησης; Πώς θα μπορούσε να αναπτυχθεί αυτή η άλλη συνείδηση; Πώς θα μπορούσε να επιτευχθεί;
  • Θα έπρεπε οι πλούσιοι άνθρωποι να “παραιτηθούν” από “πλεονεκτήματα” ή θα γίνονταν ανθρωπίνως πλουσιότεροι;
  • Ποιος είναι ο ρόλος των θρησκειών που απαιτούν την ανθρώπινη ισότητα αλλά δεν έχουν καταφέρει να την υλοποιήσουν εδώ και χιλιάδες χρόνια; Οφείλεται αυτό στην αξίωσή τους για αποκλειστική εκπροσώπηση;
  • Μήπως η ιδέα της δικαιοσύνης δεν έχει ακόμη αναπτυχθεί αρκετά καθαρά;
  • Τι προκάλεσε την αποτυχία του μοντέλου του σοσιαλισμού;
  • Θα είχαν νόημα οι δομές της σοβιετικής δημοκρατίας ως μορφή πολιτικής οργάνωσης;
  • Έχουν παρωχηθεί οι εκλογές μέσω της ψηφοφορίας μετά τις μέχρι τώρα εμπειρίες;
  • Θα είχε νόημα να επιστρέψουμε στο αρχικό ελληνικό σύστημα των εκλογών με κλήρωση;
  • Μήπως υπάρχουν εντελώς νέοι τρόποι ψηφοφορίας και λήψης αποφάσεων που να ανταποκρίνονται πραγματικά στις επιθυμίες και τις ανάγκες των ανθρώπων, ίσως με τη βοήθεια της πληροφορικής;
  • Τι σημαίνει συγκεκριμένα η φράση “η ελευθερία είναι πάντα η ελευθερία του άλλου”; Πού είναι τα όρια;
  • Ποιος είναι ο χαρακτήρας μιας δομής επικοινωνίας μεταξύ των ανθρώπων που καθιστά αδύνατη την κυριαρχία των ανθρώπων επί των ανθρώπων;
  • Πώς μπορούμε να πείσουμε τους σημερινούς κερδοσκόπους ότι θα ήταν καλύτερα αν χρησιμοποιούσαν τη δύναμη και τους πόρους τους για να δημιουργήσουν έναν ανθρώπινο κόσμο;
  • Πώς μπορούν οι αρμόδιοι ισχυροί να κάνουν τους υπεύθυνους να αναθεωρήσουν; Τους λείπει πραγματικά τόσο πολύ η ενσυναίσθηση ώστε να μην κατανοούν αυτή την ανάγκη;

*

  • Η μετακίνηση είναι μια βασική ανθρώπινη ανάγκη, μια έκφραση της ανθρώπινης ελευθερίας: είναι όμως το αυτοκίνητο μια βασική ανθρώπινη ανάγκη;
  • Πώς θα ήταν τα λογικά μέσα μεταφοράς; Ποιες συνθήκες απαιτεί η βέλτιστη χρήση τους;
  • Αν ταξιδεύετε, η γνωριμία με άλλους ανθρώπους, πολιτισμούς και χώρες είναι βασική ανθρώπινη ανάγκη: Πώς μπορούν να ικανοποιηθούν χωρίς να καταστραφεί το περιβάλλον;
  • Θα είχε νόημα μια εφαρμογή που συντονίζει όλα τα αιτήματα μετακίνησης με τέτοιο τρόπο ώστε να μην υπάρχει πλέον ανάγκη για δρομολόγια, αλλά μόλις τόσοι και τόσοι άνθρωποι θέλουν να πάνε προς την ίδια κατεύθυνση, η εφαρμογή οργανώνει το μέσο μεταφοράς και τον χειριστή του, επιτρέποντας σε όλους να φτάσουν στον προορισμό τους – ή θα ήταν μια νέα ιδέα τρόμου, ακόμη και αν όλα τα δεδομένα διαγράφονταν αμέσως, ώστε κανείς να μην μπορεί να τα καταχραστεί;
  • Αν μόνο μία και όχι πολλές ανταγωνιστικές εταιρείες παρήγαγαν αυτοκίνητα, αμέτρητοι ειδικοί πληροφορικής με υψηλά προσόντα θα μπορούσαν να κάνουν άλλη δουλειά: τι χρήσιμα πράγματα θα μπορούσαν να παράγουν;
  • Ποιο είναι το καθαρό υλικό κόστος μιας ακριβής BMW/BENZ/AUDI/VW κ.λπ.
  • Πόσα εκατομμύρια τόνοι χάλυβα, πόσα εργατικά χέρια και χρόνος εργασίας θα εξοικονομηθούν αν παραχθεί μόνο το δέκα τοις εκατό των αυτοκινήτων;

*

  • Πώς αυτοπροσδιορίζονται τα περιττά προϊόντα;
  • Πόση ενέργεια χρησιμοποιείται για την περιττή παραγωγή;
  • Το ζήτημα των πυρηνικών εργοστασίων θα εκλείψει από μόνο του, επειδή θα καταστούν περιττά αν δεν παράγουμε πλέον περιττά προϊόντα;
  • Πώς μπορείτε να αναγνωρίσετε προϊόντα που εφευρέθηκαν κυρίως για να βγάλουν χρήματα;
  • Πώς μπορείτε να αναγνωρίσετε τα προϊόντα που είναι αποκλειστικά χρήσιμα;

*

  • Με ποιον τρόπο θα υλοποιούνταν καρέκλες, ντομάτες, αυτοκίνητα, νοσοκομεία, εκπαιδευτικά ιδρύματα κ.λπ. αν δεν κέρδιζε κανείς από αυτά που δεν συμμετείχε στην εργασιακή διαδικασία;
  • Πώς υπολογίζεται ο μισθός αν κανένας ξένος δεν κερδίζει από την εργασία του ατόμου που πρέπει να ανταμειφθεί χωρίς να συνεργάζεται; Προσπάθεια, εκπαίδευση, χρόνος, ηλικία, ανάγκες, με ή χωρίς διασκέδαση κ.λπ.
  • Πόσο χαμηλότερες θα ήταν οι τιμές και πόσο υψηλότεροι θα ήταν οι μισθοί αν κανείς που δεν εργάζεται δεν βοηθούσε να κερδίσει;
  • Έχει δει ποτέ κανείς χρήματα να “δουλεύουν” με τον ιδρώτα του προσώπου τους;

*

  • Ποιες είναι οι σωστές και ποιες οι λανθασμένες ανάγκες;
  • Από τότε που εφευρέθηκε ο παγκόσμιος ιστός, θα μπορούσε να υπολογιστεί ποιες ανάγκες έχουν όλοι οι άνθρωποι σε όλα τα μέρη του κόσμου και πώς θα μπορούσαν να ικανοποιηθούν με τον απλούστερο τρόπο: πώς θα έμοιαζαν τα προγράμματα για αυτό, τα οποία δεν θα εξυπηρετούσαν, όπως η Google, η Amazon και οι συν αυτώ, το κέρδος των ιδιοκτητών και των οποίων τα ευρήματα δεν θα εξυπηρετούσαν την υπόδειξη ψευδών, περιττών αναγκών; Ποιος θα μπορούσε και θα ήθελε να τα προγραμματίσει;

*

  • Αν η κατανάλωση είναι υποκατάστατο ικανοποίησης: τι υποκαθιστά; Έλλειψη επικοινωνίας, σεξ, ικανοποιητικής εργασίας κ.λπ.
  • Πώς μπορούμε να συνειδητοποιήσουμε αυτό που η κατανάλωση υποκαθιστά και να κάνουμε έτσι την κατανάλωση περιττή;
  • Πώς μπορεί η ιδέα του ανταγωνισμού να μετατραπεί σε μια ιδέα που δεν εκτοπίζει τους άλλους, αλλά αντίθετα εμπνέει αμοιβαία τους ανταγωνιστές;

*

  • Πώς θα μπορούσαμε να αποφύγουμε τα τρόφιμα εργοστασιακής παραγωγής με υπερβολικές ποσότητες ζάχαρης, αλατιού και ελάχιστα δοσολογημένα εθιστικά δηλητήρια που κάνουν τους ανθρώπους εξαρτημένους και άρρωστους;
  • Είναι πραγματικά απαραίτητο να κόβουμε το τυρί σε φέτες, να βάζουμε ένα πλαστικό φύλλο ανάμεσα σε κάθε φέτα και να το συσκευάζουμε σε μικροσκοπικές μονάδες για να το καταστήσουμε προσιτό στον καταναλωτή;
  • Πόση προσπάθεια χρειάζεται για να κάνετε μόνοι σας μια τέτοια εργασία και να πάτε για ψώνια με ένα σκάφος;
  • Γιατί η “σάλτσα μήλου με μάνγκο” διατίθεται σε μικροσκοπικά βαζάκια που απαιτούν πολλή δουλειά και υλικά, παρόλο που ο καθένας μπορεί να την φτιάξει πολύ πιο νόστιμη μόνος του;
  • Όλοι γνωρίζουν ανθρώπους που τους αρέσει να ετοιμάζουν τέτοια πράγματα και που τους αρέσει να δίνουν τα πλεονάσματα, και όλοι έχουν εραστές που τους αρέσει να δίνουν τα πλεονάσματά τους: πώς θα μπορούσε να οργανωθεί αυτή η ανταλλαγή μεταξύ 8 δισεκατομμυρίων;
  • Πόσο χρόνο εξοικονομείτε αν αγοράσετε ένα βάζο αντί να φτιάξετε μόνοι σας το περιεχόμενό του;
  • Είναι αυτός ο χρόνος τόσο σημαντικός ώστε να πρέπει να αποδεχθούμε τα μειονεκτήματα της βιομηχανικής παραγωγής; Από πού προέρχεται η υποτιθέμενη πίεση του χρόνου;
  • Πόσα υλικά, χρόνος και προσπάθεια θα εξοικονομηθούν αν τέτοια βάζα δεν είναι πλέον διαθέσιμα προς αγορά;
  • Πώς θα μπορούσε να σχεδιαστεί και να οργανωθεί η επισήμανση και η διανομή των φρέσκων τροφίμων χωρίς την παραγωγή αμέτρητων χάρτινων, πλαστικών, γυάλινων ή κεραμικών δοχείων με δαπανηρή διαφήμιση;
  • Δεν θα μπορούσαν όλα αυτά να φαίνονται πολύ πιο ελκυστικά, διασκεδαστικά και ποικίλα αν οι αντίστοιχοι κατασκευαστές τα υλοποιούσαν στο αντίστοιχο περιβάλλον τους;
  • Το στρώμα του όζοντος εξαφανίζεται, κυρίως λόγω της μεγάλης κατανάλωσης κρέατος. Υπάρχουν άλλοι λόγοι για την κατανάλωση αυτή εκτός από τον εθισμό στο κρέας και το κίνητρο του κέρδους των παραγωγών του;
  • Σε όλο τον κόσμο διεξάγονται έρευνες για εναλλακτικές λύσεις κρέατος: πώς θα μπορούσε να επιτευχθεί μια αλλαγή στη σκέψη προς την κατεύθυνση της μείωσης του κρέατος;

*

  • Τι θα μπορούσε να παραχθεί αντί για όπλα; Παιχνίδια για ενήλικες; Πάρκα ψυχαγωγίας; Αγωνιστικά αυτοκίνητα και πίστες για τους μανιακούς των αυτοκινήτων; Τι άλλο;
  • Πόσα άτομα εμπλέκονται σε αυτόν τον τομέα παραγωγής; Τι ειδικές δεξιότητες έχουν; Σε ποιους άλλους τομείς θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν;
  • Διεπιστημονικές ­ομάδες επιστημόνων θα μπορούσαν να εκπονήσουν ένα σχέδιο για το πόσος χρόνος θα χρειαζόταν για να κλείσουν οι αμυντικές βιομηχανίες και σε ποιες εναλλακτικές βιομηχανίες ­θα μπορούσαν να αναδιαρθρωθούν­: είχε νόημα κάτι τέτοιο; Εάν ναι, πώς θα μπορούσε να επιβληθεί μια τέτοια ή παρόμοια διαδικασία;

*

  • Είναι απαραίτητο να αναζητήσουμε καθόλου εναλλακτικές λύσεις για την εργασία ή μήπως ο σκοπός της τεχνικής ανάπτυξης δεν είναι ακριβώς να απαλλάξει τους ανθρώπους από την αναξιοπρεπή εργασία, ώστε να έχουν ελεύθερο χρόνο για να διαμορφώνουν τη ζωή τους με ευχαρίστηση;
  • Μήπως εξαιτίας της δικτατορίας του κέρδους δημιουργούνται αντιθέτως “άνεργοι” που εξαθλιώνονται, ενώ οι “επιχειρηματίες” που δεν εργάζονται παραγωγικά γίνονται όλο και πλουσιότεροι;

*

  • Η διαφήμιση καθορίζει την καθημερινή ζωή σε τεράστιο βαθμό και είναι περιττή εκτός από την ενημέρωση: ποια είναι η διαφορά μεταξύ ενημέρωσης και διαφήμισης;
  • Τι κάνουν η διαφήμιση και η συσκευασία στους ανθρώπους;
  • Ποια είναι η διαφορά μεταξύ απαραίτητης και περιττής συσκευασίας;
  • Πώς θα μπορούσε να μειωθεί στο ελάχιστο η συσκευασία;
  • Θα ήταν βαρετός ένας κόσμος χωρίς διαφήμιση;
  • Τι θα έκανε τον κόσμο πολύχρωμο αν δεν υπήρχαν διαφημίσεις; Βαμμένα σπίτια; Προσόψεις δημόσιων κτιρίων σχεδιασμένες από καλλιτέχνες; Πινακίδες σε δημόσιους χώρους, πάρκα και μέσα μαζικής μεταφοράς;
  • Μπορούν οι γραφίστες που αποδεσμεύτηκαν από τη διαφήμιση να αξιοποιήσουν τις απελευθερωμένες ενέργειές τους σε αυτούς τους τομείς;
  • Πόση κοινωνική προσπάθεια θα μπορούσε να εξοικονομηθεί αν καταργηθεί η διαφήμιση;

*

  • Πόσοι άνθρωποι στον κόσμο έχουν μετοχές; Τι συνεισφέρουν αυτοί οι άνθρωποι από την άποψη της παραγωγικής εργασίας για όλους τους άλλους;
  • Πόσο από το σύνολο του παγκόσμιου χρήματος υπάρχει με τη μορφή μετοχών και χρηματιστηριακών τιμών;
  • Η παραγωγή και η διανομή των προϊόντων που είναι απαραίτητα για μια αξιοπρεπή ζωή λειτουργούσαν και χωρίς την ύπαρξη επιτοκίων, μετοχών και χρηματιστηρίων και συμβολαίων μελλοντικής εκπλήρωσης επί εμπορευμάτων;

Αυτό είναι μόνο ένα κλάσμα των ερωτημάτων που θα πρέπει να επεκταθούν από εδώ και στο εξής – για να συζητηθούν στο Καραβάνι.